रात -रात तो मरुं कोनी!!

‘लिखी सहर सींथल़ सूं, आगे गांम कल़कतियै।‘ इण एक वाक्य सूं सींथल़ रै लोगां रो स्वाभिमान अर मातभोम रै प्रति अगाघ प्रेम नै परख सको। ओ वाक्य ई किणी कवि कै ठाकुर रै लिख्योड़ी कै लिखायोड़ो नीं है बल्कि ओ वाक्य सींथल़ रो हर साहूकार आपरै कल़कते रैवणियै पारिवारिक सदस्य नै कागज लिखती बगत लिखतो। इणी कारण तो डॉ शक्ति दानजी कविया लिखै कै मरू प्रांत रै पांच रतनां रै पाण ई इण धोरां धरती री सौभा आखै जगत में है-

संत सती अर सूरमा, सुकवी साहूकार।
पांच रतन मरू प्रांत रा, सौभा सब संसार।।

सींथल(बीकानेर)री धरती माथै संतां में हरिरामदासजी होया।[…]

» Read more

परमवीर प्रभु प्रकाशःअदम्य साहस रो अमिट उजास

रजवट (साहस) रो वट जिण सूरां आपरै रगत सूं सींच र पोखियो उणां रो नाम ई अमर रैयो है। कायर अर वीर रै मरणै में ओई फरक है कै कायर तो मरर धूड़ भेल़ा होवै अर वीर जस देह धार अमरता नै प्राप्त होवै। आजरै इण नाजोगै जमानै में ई आपरो जोगापणो बतावणिया जनम लेय, देश रै कारण मरण खाट, ऊजल़ै वेश सुरग पथ रा राही बणै। ऐड़ो ई एक वीर लारलै दिनां देश भक्ति रो दीप दीपाय अमरता नै प्राप्त होयो।
इण वीर रो नाम हो प्रभुसिंह गोगादेव।[…]

» Read more

लूणोजी रोहड़िया री वेलि

बीठूजी नै खींवसी सांखला 12 गांव दिया। बीठूजी आपरै नाम सूं बीठनोक बसायो। कालांतर में इणी गांव म़े सिंध रै राठ मुसलमानां सूं सीमाड़ै अर गोधन री रुखाल़ी करतां बीठूजी वीरगति पाई। जिणरो साखीधर उठै एक स्तंभ आज ई मौजूद है। बीठूजी री वंश परंपरा में धरमोजी होया अर धरमोजी रै मेहोजी। मेहोजी रै सांगटजी/सांगड़जी होया। बीठनोक भाईबंटै में सांगड़जी नै मिलियो जिणरै बदल़ै में तत्कालीन जांगलू नरेश इणां नै सींथल़ इनायत कियो।
सांगड़जी सींथल आयग्या। सांगड़जी रै च्यार बेटा हा-मूल़राजजी, सारंगजी, पीथोजी, अर लूणोजी। एकबार भयंकर काल़ पड़ियो तो च्यारूं भाई आपरी मवेशी लेयर माल़वै गया परा। लारै सूं सूनो गांम देख ऊदावतां सींथल माथै कब्जो कर लियो। मेह होयो। हरियाल़ी होई तो ऐ पाछा आपरै गांम आया। आगे देखै तो ऊदावत धणी बणिया बैठा है! उणां विध विध सूं समझाया पण उणांरै कान जूं ई नीं रेंगी।[…]

» Read more

अठै तो नानोसा री पगरखियां रुखाल़ूं !!

मारवाड़ में चारणां आऊवा री धरा माथै गोपाल़दासजी चांपावत रै संरक्षण में ‘लाखा जमर’ कियो-

आवधां बांध खटतीस अंग, भुजां लाज सबल़ां भल़ी!
रेणवां कनै गोपाल़ रा, बैठा आयर महाबल़ी!!
–खीमजी आसिया

इण जमर पछै, जिका चारण बचिया उणांनै अर गोपालदासजी नै महाराजा रायसिंहजी(बीकानेर) बीकानेर बुला लिया-

रायसिंघ बीकाण, पटो दीनो भुज पूजै।
सब्बां पायो सुक्ख, धरा वंकां सत्र धूजै।।
–खीमजी आसिया

उण बगत मारवाड़ सूं जितरा ई चारण आया उवै सगल़ा बीकानेर सूं सींथल़ आयग्या[…]

» Read more

मरांला!!पण बेटी कीकर देवांला?

राजस्थान री आंटीली धरा माथै एक सूं एक बधर सूरमा अर साहसी मिनख जनमिया है। जदै तो कवियां कैयो है – पुरस पटाधर नीपजै, अइयो मुरधर देश! इण सिंह उत्पन्न करण वाल़ी धरा रै नर-नाहरां री अंजसजोग कथावां आज ई अमिट है अर पढियां कै सुणियां आपां नै गौरव री अनुभूति करावै। ऐड़ो ई एक किस्सो है रूण रै शासक सीहड़देव सांखला रो।
विक्रम रै चवदमे सईकै रै पूर्वार्द्ध में रूण माथै सांखलां रो राज। अठै रो शासक सीहड़देव महावीर अर स्वाभिमान रो साक्षात पूतलो। सीहड़देव रै मेहाजल़ दधवाड़िया पोल़पात। मेहाजल़ घणजोड़ो कवि, सामधर्मी अर चारणाचार रै गुणां सूं अभिमंडित मिनख।
सीहड़देव रै महारूपवंत कन्या। उणरै शील अर रूप गुणां री चरचा चौताल़ै चावी।[…]

» Read more

दासोड़ी मीठो दरियाव!!

लारलै सईकै रै सिरै डिंगल़ कवियां में बगतावरजी मोतीसर रो नाम चावो है। बगतावरजी रो जनम गांम सींथल़ में होयो। मोतीसर चारणां रै सारु पूजनीक अर श्रद्धेय जात। लच्छीरामजी बारठ (गोधियाणा)रै आखरां में-

ज्यांसूं भेद कदै नह जांणूं,
हर कर आंणूं चीत हुलास।
मावल भला बणाया मांगण,
आयां आंगण हुवै उजास।।

बगतावरजी आपरी बगत रा नामी डिंगल़ कवि। जिणां री करणी सुजस प्रकास, पाबू गुण प्रकास, गंगेस रो गौरव, सेति मोकल़ी रचनावां चावी।
बगतावरजी रो गांम दासोड़ी में घणो आघमान। एकर बगतावरजी मेवाड़ गया। ढोकलिया ढूका उठै दो चार दिन रैया। पाछा आपरै गांम संभिया जणै दधवाड़ियां कैयो कै अबै आप डोढ दो महीणा अठै ई विराजो क्यूंकै इतरै दिनां पछै कविराज री बाईसा री शादी है अर जान जोधपुर कविराजजी रै अठै सूं आवैली।[…]

» Read more

करनी बिन कुण मदत करे!

करनी बिन कुण मदत करै।।टेर।।

कल़जुग राह कठण हुई कटणी
डग मन धरत डरै
थल़वट राय भरोसै थारै
तरणी दास तरै।।१
करनी बिन कुण मदत करै।।[…]

» Read more

वैर सगतो किनियो लेवैला!!

एक किस्सो है ‘किनियां री बस्ती’ (किनियां रो गांम, बीकानेर) रो। घणै वरसां पैली किनियां री बस्ती रा चेलोजी किनिया आपरै घोड़े चढिया खेतां सूं गांम कानी जावती बगत आपरो घोड़ो एक नाडियै माथै पावण लागा तो उणां नै अचाणचक एक ओपरी छाया दीसी।

विशालकाय छाया मिनख वाणी में बोली कै ‘चेला तूं लांठो मिनख है भाई ! म्हनै पाणी पा ! वरसां सूं तिस मर रैयो हूं !’

एकर तो चेलेजी रै समझ में नीं आई पण दूजै पल बे समझग्या कै कोई भूता चाल़ो है। चेलोजी बिनां डरियां बोलिया ‘ओ नाडियो थारै आगे पड़ियो, पीवै नीं पाणी। कुण हाथ झालै ?’

‘म्हैं इंयां पाणी नीं पी सकूं, पाणी तो तूं पगां हेठकर फेंकेला जद म्हैं पी सकूंला। ‘ बा छाया बोली।[…]

» Read more

राजस्थानी साहित्य रा थंभ सौभाग्य सिंहजी शेखावत ने श्रद्धांजलि

परम श्रद्धेय सौभाग्य सिंहजी शेखावत, राजस्थानी साहित्य रा थंभ हा। उणां डिंगल़ अर विशेषकर चारण साहित्य री जिकी सेवा करी, बा अनुपम अर अद्वितीय ही। म्हारै माथै उणांरी घणी मेहरबानी ही। म्हारी पोथी ‘मरूधर री मठोठ’ में आप आशीष सरूप अंजस रा आखर लिखिया। बीकानेर विराजता जितै, म्हनै फोन करर बंतल़ सारू बुलावता। लारलै वरस पोतै नै परणावण पधारिया जणै व्यक्तिगत फोन करर मिलण रो आदेश दियो पण दुजोग सूं मिल नीं पायो। अणुंतो स्नेह हो। म्हारी उण पुण्यात्मा अर दिव्यात्मा नैं सादर श्रद्धांजलि। 2003 में म्हारो निबंध संग्रह ‘मरूधर री मठोठ’ छप्यो। आदरणीय नाहटाजी री भूमिका अर शेखावत साहब […]

» Read more

परभड़ा वीरगत तिहारी परणमू

।।गीत-प्रहास साणोर।।

वहा! वहा! धर शेरगढ कूख धर बंकड़ां,
निडर नर निपजणी ओल़ नामी।
गोग रा वंशधर गाढ में गर्विला,
थल़ी रा मरद रण खाग थामी।।1

जिणै छतरांणियां जाहर नर जगत में
दियण धिन नाहरां टकर देखो।
वाहरां गयोड़ी भोम रा वीरवर
एक सूं आगल़ा एक एको।।2[…]

» Read more
1 28 29 30 31 32 50